de Hoge Middeleeuwen

Responsive image

Frederik II (1194-1250) was een van de meest geniale en veelzijdige vorsten van de Middeleeuwen. Een levende legende, die door zijn tijdgenoten “Stupor Mundi” werd genoemd: “de Wereldverbazer”. 

Het leven van Frederik II is een kleurrijke aaneenschakeling van fascinerende gebeurtenissen, ongehoorde prestaties, gewaagde ondernemingen, doldrieste avonturen en exotische bijzonderheden. Sommige van zijn prestaties als staatsman, geleerde en wetgever zijn tot op de dag van vandaag herkenbaar. Zijn rationele en efficiënte benadering van bestuurlijke crises en zijn onorthodoxe oplossingen verdienen onze belangstelling, net als zijn oneigentijdse verhouding met de islam en zijn hartstochtelijke strijd met de Kerk, die er toe leidde dat hij drie (!) keer geëxcommuniceerd werd. 

Frederik II (1194-1250) was een van de meest geniale en veelzijdige vorsten van de Middeleeuwen. Een levende legende, die door zijn tijdgenoten “Stupor Mundi” werd genoemd: “hij die de wereld versteld doet staan”. Het leven van Frederik II is een kleurrijke aaneenschakeling van fascinerende gebeurtenissen, ongehoorde prestaties, gewaagde ondernemingen, doldrieste avonturen en exotische bijzonderheden.Sommige van zijn prestaties als staatsman, geleerde en wetgever zijn tot op de dag van vandaag herkenbaar. Zijn rationele en efficiënte benadering van bestuurlijke crises en zijn onorthodoxe oplossingen verdienen onze belangstelling, net als zijn oneigentijdse verhouding met de islam en zijn hartstochtelijke strijd met de Kerk, die er toe leidde dat hij drie (!) keer geëxcommuniceerd werd. 

 

Wie was Frederik II 

Als afstammeling van de Normandische vorsten op Sicilië werd Frederik via moederskant als vierjarige Koning van Sicilië. Via de vaderlijke lijn werd hij gekozen tot Koning van Duitsland (1215) en vervolgens tot Keizer van het Roomse Rijk gekroond (1220). Door zijn (tweede) huwelijk werd hij ook Koning van Jeruzalem. Het stempel dat hij  - als markant persoon, staatsman, econoom, wetgever, natuurwetenschapper, kastelenbouwer, valkenier - drukt op zijn tijd is fenomenaal. Frederik II was verreweg de meest ontwikkelde vorst van zijn tijd, sprak 8 talen en wekte bij vriend en vijand verbazing met zijn drang naar kennis, en ontzetting over zijn onorthodoxe levenswijze. 

Europa in de 13e eeuw is een bont schouwtoneel. Overal rommelt en gist het: het feodale stelsel staat onder druk, de steden worden machtiger, de kloosters bloeien, de Kerk wankelt en de kruistochten willen maar geen succes worden. Het is de eeuw van het verzet, de tijd van fundamentele vroomheid, van de onbegrijpelijk argeloze Kinderkruistocht, van uitzinnige boetepredikers, radicale ketters en niets ontziende kettervervolgers. Het is ook de tijd van de herontdekking van de kennis van de klassieke Oudheid, die de aanzet vormt tot ontwikkeling en wetenschap. Bovendien is het de tijd van ridderlijkheid en hoofse liefde, die zo’n vruchtbaar klimaat schept een vruchtbaar klimaat voor kunst en literatuur. 

Dit is de eeuw van vrome mannen en vrouwen, tovenaars en geleerden, van ridderordes en kunstenaars. Tegen het decor van kloosters, kastelen en kerken, wordt het toneel gevuld met pausen, keizers, koningen, handelaren, soldaten. Franciscus, Dominicus, Djenghis Khan, Gregorius IX, Albertus Magnus, Fibonacci, Walther von der Vogelweide: het zijn grote namen uit die tijd. Maar de grootste naam is die van Frederik II. 

Niemand was zo bewonderd, zo verguisd en verketterd, zo gevreesd en geliefd als Frederik II. Hij is makkelijk de meest briljante, meest verlichte vorst van de Middeleeuwen. Zijn volgelingen spraken over hem als “Cherubijn” en “Wonder van de Wereld”. Velen zagen in hem de Vredesvorst die zal komen aan het Einde der Tijden. Frederiks vijanden noemden hem “de Antichrist” of “het Beest uit de Apocalyps” en verspreidden de kwalijkste geruchten over hem. Frederiks Saraceense lijfwachten noemden hem eenvoudigweg “al-Imbiratoer” (de Imperator, keizer).


Bij Uitgeverij Aspekt is in 2015 mijn biografische kroniek over Frederik verschenen: "Stupor Mundi, Kroniek van een eigenzinnige Keizer"